Ciasto półkruche

Czas przygotowania: 20 minut
Liczba porcji: tortownica 26 cm

Kaloryczność kcal: 380 w 100 g ciasta
Dieta: wegetariańska

Szklanka ma u mnie pojemność 250 ml.
Forma do pieczenia do podanej ilości ciasta: blaszka o wymiarach 24 x 24 cm i wysokich rantach lub tortownica o średnicy 24-26 cm.
Pieczenie: 175 stopni, środkowa półka z opcją pieczenia góra/dół
Czas pieczenia: do 45 minut.

Kalorie policzone zostały na podstawie użytych przeze mnie składników. Jest to więc orientacyjna ilość kalorii, ponieważ nawet mąka lub rodzaj użytego tłuszczu mogą mieć inną ilość kalorii niż te składniki, których użyłam ja. 

Z podanej ilości składników otrzymasz ciasto surowe o wadze około 1070 gramów. W całym cieście jest około 4100 kcal. W 100 gramach surowego ciasta jest około 380 kcal. 

Ciasto półkruche 

Zacznijmy od mąki. Do ciasta półkruchego polecam mąkę pszenną typ. 550 (mąka pszenna luksusowa). Sprawdzi się też mąka typ. 500, czyli mąka poznańska oraz wrocławska, a nawet mąka tortowa. Do tej porcji ciasta potrzebujesz 500 gramów mąki. Mąkę wymieszaj ją lub najlepiej przesiej do sporej miski razem z proszkiem do pieczenia - 2,5 łyżeczki (nie czubate). W tym momencie możesz też dodać szczyptę soli, która nie jest konieczna w przepisie. 

Do ciasta półkruchego używam zazwyczaj prawdziwego masła. Smalec stosuję czasem, gdy szykuję ciasto półkruche na słono. Masło może być wyjęte prosto z lodówki. Kroję je na mniejsze kawałki, by było mi łatwiej rozetrzeć masło z mąką. 

Masło rozcieram sprawnie z mąką, aż powstanie mi bardzo miałki i lekko lepki piasek. W ten sposób znacznie szybciej i łatwiej połączę potem resztę składników. Mąka chłonie tłuszcz i w dalszej obróbce ciasta nie mam problemów z jego konsystencją.

Do osobnej miski wsyp szklankę cukru drobnego oraz cukier wanilinowy jeśli używasz. Możesz go bowiem pominąć lub dać domowy cukier waniliowy. Jeśli chodzi o zwykły cukier, to będzie to około 220 gramów cukru. Jeśli lubisz mniej słodkie ciasto, to daj 3/4 szklanki cukru, czyli około 180 gramów. Użyj cukier drobny lub cukier puder. Wbij dwa duże lub trzy małe jajka. Całość miksuj na wysokich obrotach przez kilka minut. Jajka z cukrem powinny się zamienić w jasny puch. Cukier ma się całkowicie rozpuścić się w masie jajecznej, dlatego też tak istotne jest użycie jak najdrobniejszego cukru. 

Jajeczny puch przelej do miski z mąką i masłem. Całość zamieszaj najpierw szpatułką. 

Do masy dodaj dwie łyżki śmietany kwaśnej homogenizowanej 18 % (nie czubate). Śmietana może być prosto z lodówki. Wymieszaj ciasto.

Po chwili możesz użyć miksera z hakami do wyrabiania cięższych ciast lub ciasto wyrób ręcznie. Zrób to szybko i sprawnie, by niepotrzebnie nie ocieplać dłońmi ciasta i nie roztapiać drobinek masła. Na początku może Ci się wydawać, że ciasto jest zbyt lepkie, jednak po chwili zacznie się robić coraz bardziej plastyczne i łatwo Ci będzie uformować je w zgrabną kulę.

Jeśli planujesz upiec ciasto, którego nie potrzebujesz wałkować, to nie musisz odkładać go do lodówki, do schłodzenia. Wystarczy, że podzielisz ciasto na dwie części. Jedną połówką wylep dno np. tortownicy o średnicy 26 cm. Następnie wyłóż 400-500 gramów owoców takich jak: rabarbar, truskawki, morele, jabłka. Drugą połowę ciasta wyłóż na owoce. Możesz to zrobić urywają kawałki ciasta i układając je na owocach, co widać na pomocniczym zdjęciu poniżej:

Jeśli jednak ciasto ma być bardziej elastyczne i plastyczne, to możesz je zawinąć w folię i odłożyć do lodówki do schłodzenia na 30 minut. Po tym czasie ciasto lepiej i łatwiej rozwałkować. Polecam wówczas stolicę lub czysty blat oraz wałek delikatnie obsypać najpierw mąką. 

Na zdjęciu poniżej pokazuję jak ciasto półkruche wygląda od razu po wyrobieniu i przekrojeniu na pół. Widać, że jest znacznie bardziej puszyste, niż ciasto kruche. 

Ciasto półkruche do czego:

- Do ciast z owocami  lub z owocami i budyniem. Takie ciasto półkruche dzielisz wówczas na dwie części. W środku są owoce. Jeśli dodajesz budyń, to tak wyglądają poszczególne warstwy: ciasto, owoce, budyń, ciasto. Takie ciasta pieczesz około 40-45 minut w temperaturze do 180 stopni z opcją pieczenia góra/dół. Możesz też wyłożyć ciastem całe dno dużej formy/blaszki a na ciasto dać owoce, lub budyń i owoce. Na owoce zaś kruszonka. 

- Do tart, gdzie dajesz cieńszą warstwę ciasta na spód. 
- Do ciasteczek z dodatkami typu: orzechy, suszonej owoce, pestki, kawałki czekolady..
- Do tart na słono i do pasztecików

Do ciasta półkruchego w wersji na słono np. do zrobienia pasztecików lub tarty nie dajemy już cukru. Podaję skład na takie ciasto półkruche:
- 500 g mąki pszennej 
- kostka masła, czyli 200 gramów
- 2 duże jajka
- 180 g śmietany kwaśnej 18%
- pełna łyżeczka proszku do pieczenia
- 1/3 łyżeczki soli lub więcej
W przypadku tego ciasta mąkę wystarczy przesiać z proszkiem do pieczenia i solą. Masło pokrój w kostkę i posiekaj na stolnicy lub wyrób chwilę w misce z mieszanką mączną. Dodaj jajka, śmietanę i całość wyrabiaj krótko i sprawnie na elastyczne i zwarte ciasto. Zawiń je w folię i odłóż do lodówki, do schłodzenia na 30-40 minut. Po tym czasie wykorzystaj ciasto półkruche do wybranego przepisu na danie na słono.

Na zdjęciu poniżej ciasto półkruche z budyniem i rabarbarem z wykorzystaniem tego właśnie ciasta. Forma kwadratowa o wymiarach 24 x 24 cm. 

Tak więc tak wygląda moja uniwersalna wersja ciasta półkruchego oraz jego wykonanie. Być może znacie inny przepis, lub szykujecie to ciasto zupełnie inaczej. Każdy ma swój sposób na ciasto półkruche. Jeśli o czymś zapomniałam, to śmiało piszcie a uwzględnię Wasze pomysły i sugestie na dodatki do ciasta (barwniki, olejki zapachowe..), czy też pomysły na wykorzystanie ciasta półkruchego w kuchni!
Powodzenia i smacznego.