Chłodnik litewski

Czas przygotowania: 30 minut
Czas gotowania botwinki: 15 minut
Liczba porcji: 2200 ml zupy

Kaloryczność kcal: 30 w 100 ml zupy
Dieta: bezglutenowa, wegetariańska

Chłodnik

Szklanka ma u mnie pojemność 250 ml. 
Warzywa ważone były przed ewentualnym obraniem/przygotowaniem.
Do przygotowania chłodnika litewskiego polecam garnek o pojemności trzech litrów lub też mały garnek do ugotowania buraczków i botwiny oraz dużą szklaną miskę lub wazę. 

Kalorie policzone zostały na podstawie użytych przeze mnie składników. Jest to więc orientacyjna liczba kalorii, ponieważ nawet Twój kefir lub jogurt mogą mieć inną ilość kalorii niż te, których użyłam ja. Z podanej ilości składników otrzymasz troszkę ponad dwa litry chłodnika litewskiego. 

Zdaję sobie sprawę, że nie ma tego jedynego przepisu na chłodnik litewski. Rozmawiałam już z wieloma osobami, które mają ten "jeden oryginalny" przepis na chłodnik z botwiny. Zazwyczaj są to przepisy bardzo stare, tradycyjne... wszystkie świetne! Nie rzadko też przepisy pochodzą z kuchni rodzimego Litwina. A jednak różnią się między sobą. Nieznacznie, a jednak. 

Przepis, który chcę Wam pokazać, to moja ulubiona wersja tego chłodnika. W trakcie opisywania wykonania podam Wam jednak wszystkie możliwe opcje zamienników oraz dodatków jakie znam i z jakimi spotkałam się do tej pory. Jeśli coś pominę i sami znacie też składniki lub kulinarne triki, których ja nie podałam, śmiało piszcie w komentarzu. 

Chłodnik litewski przepis

Jeśli już szykuję chłodnik i to taki pyszny, to nie robię go tylko z jednej botwinki. Z początkiem sezonu wybieram trzy świeżutkie pęczki botwinki. Gdy już botwinka jest bardziej dorodna, to wybieram jeden duży pęczek w którym buraczki mają już wielkość małej mandarynki. Drugi pęczek może być już młodszy, nawet z malutkimi buraczkami. 

Chłodnik litewski to zupa wiosenna i wczesno letnia, więc obowiązkowo szykuję ją z dodatkiem ogórków gruntowych. Do tego koperek, szczypiorek i rzodkiewka.. Na rzodkiewkę zdecydowałam się już po zrobieniu tego zdjecia :)

Obie botwiny dokładnie myję pod zimą, bieżącą wodą w zlewie. Odcinam wszystkie buraczki. Liście i łodygi otrzepuję lekko z nadmiaru wody i siekam nożem. Umieszczam je w osobnej misce. 

Wyszło mi 300 gramów pokrojonych buraczków oraz 300 gramów pokrojonych łodyżek z liśćmi.

Buraczki obieram i kroję na mniejsze kawałki a potem w plasterki. Oddzielam buraczki od łodyg i liści, ponieważ buraczki będę gotować jako pierwsze, by zmiękły. Pod koniec zaś dołożę do garnka łodyżki i liście. 

Porada: Chłodnik możesz też szykować poza sezonem na młodą botwinę. Możesz go zrobić tylko z buraków. Pomijasz wówczas łodygi i liście i szykujesz same buraczki. Potrzebujesz wówczas 700 gramów buraków (waga przed obraniem). Buraczki gotujesz w wodzie lub bulionie przed 15 minut. 

Do garnka wlej 500 ml, czyli dwie szklanki bulionu warzywnego lub drobiowego (jeśli jadasz mięso). Mój bulion warzywny będzie idealny do chłodnika. W większości przepisach Litwinów pojawia się jednak sama woda. Tak więc możesz użyć pół litra wody lub też bulionu.

Dodaj buraczki i ustaw wysoką moc palnika. Gdy tylko buraczki zaczną się gotować zmniejsz moc palnika i gotuj je jeszcze 10 minut. Po tym czasie dołóż też posiekane łodyżki z liśćmi buraków i gotuj zupę jeszcze 5 minut. Jeśli masz duży garnek, to możesz zostawić zupę w tym garnku i odstawić ją do przestudzenia lub też przelać całość do dużej, szklanek miski lub wazy na zupę. Po przestudzeniu dodaj do buraczków dwie łyżki świeżo wyciśniętego soku z cytryny. 

Porada: Możesz zatem wybrać na czym będziesz gotować buraczki z botwiną. Ja polecam bulion warzywny, ale możesz wybrać bulion drobiowy lub wodę. Razem z łodyżkami i liści możesz też dodać do zupy garść posiekanego szczawiu. To dodatek smakowy dzięki, któremu możesz pominąć w składnikach sok z cytryny. 

Zupka z buraczków i botwiny stygnie, więc można w tym czasie przygotować warzywa. Klasycznie jest to zawsze ogórek oraz szczypiorek i koperek. Bardzo często dodaje się też rzodkiewkę. Ja zadecydowałam się na nią w ostatniej chwili. Nie zawsze ją dodaję, ale Mąż kupił mi piękną i świeżutką, więc nie mogłam się powstrzymać :)

Ogórki bardzo dokładnie myję i odcinam oba końce. Nie obieram ich ze skórki (nie obierasz tylko młodych ogórków. Stare ogórki trzeba obrać). Ogórki można posiekać drobno nożem lub też zetrzeć na tarce, na grubych oczkach. Tak samo rzodkiewki. 

Porada: Razem z ogórkami i rzodkiewką możesz też posiekać drobno lub przepuścić przez praskę jeden średniej wielkości ząbek czosnku. Ja czosnku nie oddaję. Jeszcze ogórki... Jeśli używasz ogórków "starych" niezależnie od tego, czy są to ogórki gruntowe, czy ogórki typ wąż, to zalecam je obrać i dodatkowo usunąć wodniste gniazdo nasienne z przerośniętymi nasionami. 

Starte lub poszatkowane ogórki i rzodkiewki wymieszaj razem w jednej miseczce. Zasyp warzywa płaską łyżeczką soli i jeszcze raz wymieszaj. Odstaw na dziesięć minut. Ogórki mogą puścić trochę wody. Niektórzy ją odlewają, ja tego nie robię. Dodaję sól na tym etapie, ponieważ zależy mi na tym, by było ją czuć w warzywach. 

Do przestudzonej zupy buraczkowej z botwiną można już dodać ogórki z rzodkiewkami. Zupa może być jeszcze lekko ciepła. Nie musi być zimna, prosto z lodówki. Dodaj też posiekany szczypiorek i koperek. Wychodzi spora garść koperku i taka sama garść szczypiorku. 

Porada: Zamiast szczypiorku możesz też posiekać młodą cebulę dymkę ze szczypiorkiem. Niektórzy dodają też małe szalotki - same lub dodatkowo ze szczypiorkiem. Możesz też dodatkowo dodać małą garść siekanej natki pietruszki. Ważne jest, by natka była młoda, nie za twarda i przerośnięta. Wkrajaj same listki, bez łodyżek. 

Na koniec pozostaje już tylko wlać jogurt oraz maślankę. Ja daję zawsze jedną szklankę jogurtu naturalnego oraz dwie szklanki maślanki. Jogurt jest gęstszy i bardziej aksamitny a maślanka lżejsza i rzadsza. Chłodnik litewski z podanymi proporcjami składników będzie dość gęsty. Jeśli więc wolisz, by było w nim trochę więcej zupy, to możesz dać jeszcze jedną szklankę maślanki. 

Porada: Możesz też użyć tylko maślankę lub tylko jogurt naturalny. Możesz też dodać kefir, zsiadłe mleko lub śmietanę kwaśną 12 %. W zależności od tego co masz w domu, możesz stosować te produkty zamiennie. 
Najlepsze połączenie: Dwie porcje maślanki, kefiru lub zsiadłego mleka + jedna porcja jogurtu naturalnego lub śmietany kwaśnej 12 lub 18 %. 

Pisałam wcześniej o tym, że można też dodać do chłodnika litewskiego ząbek czosnku. Słyszałam też o chłodnikach z dodatkiem łyżeczki tartego chrzanu. Taki chrzan daje się na koniec lub razem z ogórkami. 

Po wymieszaniu razem wszystkich składników chłodnik litewski należy odłożyć do lodówki, do schłodzenia. Zanim to zrobisz polecam sprawdzić smak chłodnika. Ponieważ korzystamy z różnych bulionów, czy też wody może zajść potrzeba dodania do niego soli, pieprzu czarnego lub soku z cytryny. 

Chłodnik zawsze podajemy schłodzony, więc trzymamy go w lodówce i nie podgrzewamy przed podaniem. Warto przygotować więcej chłodnika, ponieważ może on śmiało leżeć w lodówce przez kilka dni. 

I na koniec jeszcze z czym podawać chłodnik litewski?

Już na talerzu możesz go podać z jajkami ugotowanymi na twardo. Możesz użyć jajek kurzych lub też jajek przepiórczych. Ja lubię zajadać chłodnik z dodatkiem młodych ziemniaków gotowanych w mundurkach. Ziemniaki umieszczam obok na talerzu i polewam jeszcze roztopionym masłem. Tak, ziemniaki jem na ciepło a obok chłodnik :)

Gotowane i przestudzone szyjki rakowe są ostatnio mniej  popularne, jednak kiedyś dodawane były bardzo często do chłodnika litewskiego. Tak samo gotowane na parze i przestudzone ryby oraz mięso cielęce. 

Talerz z chłodnikiem dekoruję natką pietruszki, koperkiem lub szczypiorkiem. Czasem odkładam też trochę ogórków i rzodkiewki, by ułożyć je na talerzu z zupą. Ostatnio zdarza mi się też umieszczać plasterki awokado, które wcześniej lekko solę i skrapiam sokiem z cytryny lub limonki. 

PS. 😀 Koniecznie zobacz jak zrobić chłodnik z awokado po Portugalsku.

 

Smacznego!