Ania Gotuje
Tylko najlepsze przepisy
Zalewajka

Zalewajka

Zalewajka, to pyszna i prosta w przygotowaniu zupa, którą gotujemy bez użycia bulionu. Bardzo gorąco zachęcam do wypróbowania mojej wersji przepisu, która uwielbiam i polecam każdemu. 

- wszystko szykujesz w jednym garnku
- tradycyjna zupa z ziemniakami i zakwasem
- super dokładny opis wykonania i zdjecia kroków

Czas przygotowania: 1 godzina 30 minut
Czas moczenia grzybów: 1 godzina
Liczba porcji: 2200 ml zupy
W 100 ml zupy: Wartość energetyczna 150 kcal

Składniki

  • 1 litr wody - 4 szklanki
  • 500 g ziemniaków - około 4 nieduże (lub ziemniaki ugotowane "z obiadu")
  • 500 ml zakwasu (na żur i żurek, na mące żytniej)
  • 150 g podgardla lub słoniny
  • 150 g kiełbasy podwędzanej lub boczku wędzonego
  • 200 g cebuli - dwie sztuki średniej wielkości
  • 100 g śmietany kwaśnej 18 % - około 4 łyżki
  • 3 ząbki czosnku - około 15 g
  • mała garść suszonych grzybów
  • 3 łyżki oleju do smażenia lub smalcu - około 30 ml
  • przyprawy i zioła: łyżka majeranku; 3 listki laurowe; 3 ziarna ziela angielskiego; pół łyżeczki pieprzu; płaska łyżeczka soli

Zalewajka

Szklanka ma u mnie pojemność 250 ml. 
Do ugotowania zupy zalewajka polecam większy garnek o pojemności około 2,5 litra. 

Warzywa ważone były przed ewentualnym obraniem/przygotowaniem.  Zawsze podaję wagę użytych przeze mnie warzyw lub owoców. Nie trzeba jednak stosować się do wytycznych co do grama. Wagi podawane są po to, by łatwiej Wam było zorientować się, jaka mniej więcej ilość potrzebna jest do zrobienia danego dania. 

Kalorie policzone zostały na podstawie użytych przeze mnie składników. Jest to więc orientacyjna ilość kalorii, ponieważ Twoje składniki mogą mieć inną liczbę kalorii niż te, których użyłam ja. Z podanej ilości składników otrzymasz około 2200 ml zupy. Zanim zaczniesz szykować zalewajkę, polecam najpierw przeczytać cały przepis, by przygotować się odpowiednio wcześniej do kolejnych etapów wykonania.

Nie ma jednego, jedynego przepisu na zupę zalewajkę. Co region, to nieco inne składniki. Niektórzy nie dodają grzybów, inni zamiast śmietany używają maślanki. Jeszcze inni nigdy nie dodają kiełbasy oraz boczku do zupy, za to szykują zasmażkę i używają wyłącznie skwarek ze słoniny. Bez zmian pozostaje jednak metoda. Ziemniaki zalewamy zakwasem żytnim. Aby całość móc przygotować w jednym garnku, najpierw podsmażyłam w nim cebulę ze skwarkami z podgardla, a potem dodałam wodę i ziemniaki. Gdy ziemniaki zmiękną (pierwotnie ziemniaki wyłącznie z wodą i przyprawami), wówczas wlewamy zakwas (u mnie ze śmietaną i czosnkiem). Opracowałam ten przepis tak, by całość przygotować super optymalnie. Zapraszam!

Zalewajka, 1

Zalewajka, 2

Zalewajka przepis

Małą garść grzybów umieść w misce. Zalej je niepełną szklanką (220 ml) gorącej wody (przegotowana i lekko przestudzona). Miseczkę przykryj np. talerzykiem i odstaw na godzinę. Tyle czasu wystarczy, by grzybki zmiękły. 

Aby uniknąć używania osobno patelni, używam garnka z grubym dnem, w którym mogę śmiało podsmażyć cebulę ze skwarkami. Zacznij nagrzewać garnek. Ustaw średnią moc palnika. Wlej trzy łyżki oleju do smażenia lub daj smalec. Po chwili dorzuć też 150 gramów pokrojonej w kostkę słoniny lub podgardla. Po około 5 minutach powinny Ci powstać rumiane skwarki. Możesz wówczas dorzucić do garnka obrane i pokrojoną w kostkę cebule.  

Porada: Jeśli nie chcesz dodawać do zupy kiełbasy i boczku, to daj o około 100-150 gramów więcej podgardla. 

Zalewajka, 3

Całość mieszaj przy pomocy drewnianej łyżki. Cebulę ze skwarkami podsmażaj na średniej mocy palnika (bez przykrywki) przez około 10 minut, lub krócej, aż do ładnego zarumienienia się kawałków cebuli. Po tym czasie do garnka dodaj również 150 gramów kiełbasy pokrojonej w półplasterki, trzy listki laurowe, trzy ziarna ziela angielskiego, a także pół łyżeczki pieprzu i płaską łyżeczkę soli. 

Porada: Kiełbasę (u mnie kawałek wielskiej z czosnkiem i wiejskiej podwędzanej z pieprzem) można zamienić na tę samą ilość boczku parzonego wędzonego lub surowego wędzonego. 
Zalewajka, 4

Od razu dodaj też litr wody i obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki, a także grzybki (wyjęte z moczenia). Wody po moczeniu grzybów nie wlewam jeszcze do garnka, ale zastawiam ją na potem, na wypadek, gdyby zupa wyszła mi za gęsta i chciałabym ją nieco rozrzedzić. Takie dodatkowe 200 ml wody po moczeniu grzybów jest wówczas idealnym dodatkiem. Woda po moczeniu grzybów nie może być jednak gorzka. 

Garnek przykryj przykrywką. Zupę doprowadź do wrzenia, a następnie tak zredukuj moc palnika, by tylko lekko mrugała. Zalewajkę gotuj dalej przez około 20 minut, aż ziemniaki zmiękną. 
Zalewajka, 5

Poniżej zupa po 20 minutach gotowania.
Zalewajka, 6

W trakcie gotowania zupy przygotuj mieszankę z zakwasem. Użyłam mojego przepisu na zakwas na żur, ale możesz też sięgnąć po zakwas sklepowy (na bazie mąki żytniej). Potrzebujesz 500 ml zakwasu (używasz całości, czyli i wody i zebranej na dnie mąki, zatem koniecznie wymieszaj całość i dopiero odmierz 500 ml). Do zakwasu dodaj też 100 gramów śmietany kwaśnej 18 % oraz trzy obrane i pokrojone drobniej ząbki czosnku i łyżkę majeranku. Bardzo dokładnie wymieszaj składniki, by nie było widać żadnych kawałków śmietany. 

Porada: Możesz dać mniej czosnku, ale gotujemy go dość długo, wiec nie będzie ostry. 

Zalewajka, 7

Po około 20 minutach gotowania zupy (gdy ziemniaki będą już miękkie), garnek zdejmij z palnika. Po 10 minutach do zupy wlej zakwas (ze śmietaną, majerankiem i czosnkiem). Wymieszaj zupę i ponownie umieść ją na płycie. Ustaw niską moc palnika i cierpliwie czekaj, aż zupa zacznie się gotować. Powinno to trwać około 10 minut. W razie potrzeby nieco podnieś lub zredukuj moc palnika. Zalewajka powinna się lekko zagęścić. Zupę gotuj jeszcze 2-3 minuty, a następnie wyłącz. Sprawdź jej smak i w razie potrzeby dodaj więcej soli lub pierzu. Jeśli wyszła za gęsta, to wlej do niej wodę z moczenia grzybów (około 200 ml) i raz jeszcze zagotuj zupę. 
Zalewajka, 8

Zalewajka, 9

Zalewajkę można śmiało ponownie podgrzewać. Przestudzoną trzymaj w lodówce, do 4-5 dni. 
Smacznego. 
Średnia 4.9 / 5 (581 głosów) Oceń!
Drukuj Przepis
Zapisz Przepis
Dodaj Notatkę
Dodaj Komentarz
Dziękuję za wspólne gotowanie.
Będzie mi miło jeżeli dodasz komentarz ze zdjęciem. Ania

Zalewajka

Zalewajka, to dość intrygująca nazwa dla zupy. Zalewajka jest zupą bardzo tradycyjną, bardzo polską. Podstawowym składnikiem zupy zalewajka są ziemniaki. I tutaj są dwie wersje przygotowywania ziemniaków do zalewajki. Od razu zaznaczę, że obie wersje są jak najbardziej poprawne, chociaż znajdą się zagorzali zwolennicy jednej z nich, oraz tacy, którzy uważają, że tylko jeden sposób jest tym właściwym i jak ktoś robi inaczej, to zupa zalewajka nie jest zalewajką. Sama nazwa wskazuje, że zupa zalewajka, to zupa, gdzie trzeba coś czymś zalać. I faktycznie powinno się osobno ugotować ziemniaki pokrojone w kostkę i zalać czystym zakwasem żytnim. Trzeba pamiętać o tym, że zalewajka, to zupa, która powstała z biedy. Taka najprawdziwsza zalewajka zupa składa się naprawdę z niewielu składników. Swoją historię zalewajka zaczęła w Polsce centralnej. Odnotowano to w XIX wieku. W tych regionach jadano ziemniaki i grzyby zbierane z okolicznych lasów. Dlatego też ziemniaki stanowią główny składnik wielu naszych zup. Przepis na zalewajkę rozpopularyzował się wraz z migracją ludności w inne tereny. Co region, to jakaś zmiana, zatem powstało kilka wersji na zupę zalewajkę. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest ugotowanie ziemniaków. To do nich dodaje się potem pozostałe składniki i żur. Aby wszystko udało się robić w jednym naczyniu, zmieniłam odrobinę wykonanie. Zamysł pozostaje jednak bez zmian, chociaż ja uznaję jeszcze taką wersję, że można do zalewajki użyć ziemniaków, które zostały np. z innego obiadu. Takie ugotowane i np. tłuczone ziemniaki można podać ciepłe na talerz i zalać zupą. Fantastyczną i super kwaśną zupą jest kwaśnica na żeberkach, którą polecam ugotować. Zapraszam tez po mój ulubiony przepis na tradycyjny barszcz biały z kiełbasą. 

Zalewajka przepisy

Moja zalewajka przepis, to  zalewajka świętokrzyska, a przynajmniej jest najbliższa tradycji z okolić Świętej Katarzyny. Jest jeszcze kilka innych wersji, ale najbliższa moim smakom jest zalewajka z okolic Kielc. U mnie zawsze musi być zalewajka z grzybami. Używam suszonych grzybów leśnych. Nie daję ich bardzo dużo, ale w zalewajce znaleźć się muszą. Mój przepis na zalewajka jest przepisem, który częściowo wyniosłam z domu, a częściowo zaadoptowałam pod swoje smaki. Zalewajka z ziemniakami to zupa, która bardzo przypomina inne zupy gotowane za zakwasie. Zalewajka na grzybach jest pyszna i można ją gotować na Święta. U mnie jest to zalewajka z kiełbasą, ale czasem pomijam ją całkowicie, a czasem zastępuję boczkiem surowym wędzonym i parzonym wędzonym. Zdarza mi się też gotować zalewajkę tylko na skwarkach z podgardla lub nawet na samej słoninie. Trzeba jednak przyznać, że najlepiej smakuje ona jednak z jakąś wędzonką. Zalewajka z województwa łódzkiego jest skromniejsza, od mojej, ponieważ nie daję się kiełbasy i boczku. W tych regionach śmietanę zastępuje się często maślanką, a na koniec do zupy dodaje się zasmażkę. U mnie jest to zawsze śmietana wymieszana z żurem i czosnkiem. Obowiązkowo musi być słonina oraz jakaś wędzonka i zioła. Bardzo gorąco polecam też inne świetne zupy, czyli uwielbiana przez wszystkich zupa pomidorowa oraz kapuśniak i pyszny i delikatny krupnik. Tak samo zupa pieczarkowa, którą można podawać z ziemniakami lub z makaronem.